BOORSEM - SCHOOL

Ingekleurde versie

Ingekleurde versie

Rond 1800 waren alle kinderen van Boorsem, Kotem en Uikhoven gehouden in Rekem naar school te gaan. Om rede van de afstand werd toegestaan dat de kinderen beneden de 9 jaar ter plaatse bij een door de raad bekwaam bevonden meester mochten schoolgaan, maar de kinderen boven de 9 jaar moesten, zowel in de winter als in de zomer, in Rekem les volgen. De ouders die dit voorschrift, dat was opgesteld door de Grafelijke Raad, niet onderhielden, werden bestraft met een boete. Ze moesten toch het schoolgeld betalen en vervielen bovendien nog in een kleine boete voor elke maand dat hun kinderen elders naar school waren gegaan. Ook de meester die de kinderen van boven de 9 jaar in de drie voornoemde dorpen hield, viel in eenzelfde boete. In het jaar 1832 besliste de gemeenteraad van Boorsem dat de h. Roox als onderwijzer ten laste zou genomen worden en dit met de verplichting om ook de kinderen van behoeftige ouders te onderwijzen, daar waar voorheen enkel welgestelde dorpelingen het schoolgeld konden betalen en hun kinderen daardoor de kans kregen onderwijs te volgen. Met deze beslissing kreeg men de oprichting in dit Maasdorp van het eerste gemeentelijk onderwijs en dit nog tien jaar voordat de Belgische staat iedere gemeente verplichtte een lagere school op te richten.

Het merkwaardige is wel dat dit Maasdorp, waar 150 jaar geleden het eerste gemeentelijk onderwijs in Maasmechelen werd opgericht, op dit ogenblik nog het enige gemeentelijk onderwijs is gevestigd van de negen oorspronkelijke gemeentescholen uit Maasmechelen. Dit maakt de feestelijkheden rond het 150-jarig bestaan die het komende weekend zullen plaatshebben eigenlijk een unieke gebeurtenis in het onderwijs van Boorsem, Kotem en Uikhoven.

VAN PRIVE NAAR GEMEENTELIJK.

---------------------------------------------

Zoals voornoemd legde de wet van 1842 aan elke gemeente toezicht en onderhoud op aan één of meerdere scholen. Voor die tijd kende men zowel te Boorsem-Kotem als te Uikhoven enkel privéscholen waar schoolgeld moest betaald worden en dus alleen toegankelijk was voor meer begoede mensen. Het onderwijs werd verstrekt door de parochiepriester of door de koster, die dan meestal in hun eigen woning een schooltje openhielden waar ze de kinderen leerden bidden, lezen, schrijven, rekenen en hun de gewijde geschiedenis bijbrachten. De welstellende lui betaalden maandelijks een vijftal stuivers doch minder gegoede kinderen konden vaak ook school lopen omdat het Armenbureel jaarlijks een zekere toelage toekende. Te Uikhoven zou in die tijd een zekere Aegidius-Lambertus Bollen onderricht gegeven hebben in het vroegere panhuis aan de Maas terwijl in Kotem <Langendiekske> les gaf in een oude schuur van de Bovenshoeve. In Boorsem werd in 1830 een privéschool opgericht door kapelaan Majolée en pastoor Vecoven. De gemeenteraad stelt daar in 1832 de h. Roox aan als onderwijzer waarmee in Boorsem officieus het gemeentelijk onderwijs van start ging. Met de bouw van de eerste gemeenteschool werd te Boorsem begonnen in 1942, waarbij het initiatief kwam van burgemeester W. Claessens, pastoor Vecoven en gemeentesecretaris Haerden. De bouw zelf liep nogal wat vertraging op omdat de subsidies niet direct overkwamen. Toen het geheel af was, werd een kostennota afgesloten van 4.432,5 frank. In Uikhoven kwam de bouw van een school aldaar tot stand na 1855 hetgeen resulteerde in een gebouw dat dienst deed als school, gemeentehuis en onderwijzerswoningen het bestek hiervoor bedroeg 7.800 frank. De gemeenteschool te Kotem werd aanbesteed in 1871 en werd voltooid in 1873 voor de prijs van 13.252 frank.

SCHOLEN ZONDER KINDEREN.

-----------------------------------------

De drie gemeentelijke scholen te Boorsem, Kotem en Uikhoven kenden alle een grote bloei en meerdere leerkrachten moesten aangeworven worden. Toen kwam echter de onzalige, eerste schooloorlog (1879 tot 1884), hevig antiklerikaal en antigodsdienstig, veel scherper dan de tweede schoolstrijd onder Bollard tussen 1955 en 1958. Gehoor gevend aan de oproep van de geestelijke overheid trokken de ouders hun kinderen immers weg van de goddeloos geworden school. De kinderen zwermden toen uit naar de omliggende dorpen waar een kristelijke school bestond. De gemeentescholen liepen alzo praktisch volledig leeg. Alleen kinderen van in het dorp wonende tolbeambten liepen nog naar de gemeenteschool omdat deze mensen hun wergever, de staat, wilden ontzien. De pastoor van Uikhoven werd in die tijd zelfs op het matje geroepen te Brussel doch dit baatte weinig en de school aldaar bleef verder leeglopen totdat Mgr. Rutten in 1884 aan de pastoor de opdracht gaf de gemeenteschool weer in te richten op de kristelijke grondslag van voor 1879. In Boorsem kreeg men het ontstaan van een vrije katholieke school in die tijd. De toenmalige meester Jan Leenders moest immers in 1884 plaats ruimen voor een leraar met een staatsdiploma. Hij verhuisde met zijn school naar zijn huis en richtte er de vrije katholieke school op. Deze eerste schooloorlog groeide uit tot de meest spijtige bladzijde over onenigheid in de parochies Boorsem, Kotem en Uikhoven.

GEMEENTESCHOLEN VERENIGD.

--------------------------------------------

Vanaf die eerste schoolstrijd werd het onderwijsleven in de drie Maasdorpen stilaan uitgebreid en dit niet alleen langs het gemeentelijk net om. Na de grote fusie van Maasmechelen in 1977 fusioneerden alle scholen van Boorsem, Kotem en Uikhoven tot één grote gemeentelijke school en dit met 21 leerkrachten en als schoolhoofd Leon Lemmens. Op die basis werken ze nu reeds meer dan 4 jaar op een degelijke wijze samen en vieren ze ook samen tijdens het komende weekend het 150-jarig bestaan van het gemeentelijk onderwijs. Aanvankelijk lag het in de bedoeling om tijdens deze feestviering een historiek te schetsen van 150 jaren gemeentelijk onderwijs doch bij het inzamelen van de nodige documenten bleek het al vlug een onmogelijke opdracht om ruim 300 blaszijden in de feestgids te verwerken. Er werd daarom besloten binnen afzienbare tijd een afzonderlijke brochure met dit onderwerp uit te geven.

GROOTSE VIERING: 150 JAAR GEMEENTELIJK ONDERWIJS BOORSEM - KOTEM - UIKHOVEN.

(Artikel 1982)

------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dit weekend heeft dan een tweedaags feest plaats. Op zaterdag 5 juni 1982 start men om 18:30 uur met een plechtige eucharistieviering in de feesttent, opgeluisterd door het kinderkoor van de school en gecelebreerd door de pastoors van Boorsem, Kotem en Uikhoven en de priesters-oud-leerlingen. Tevens zal Mgr. Schreurs als voorganger optreden en de preek verzorgen. Uitgevoerd zal worden de Missa in honorem Betea Mariae Immaculatea van F. Mauwet voor 2 gelijke stemmen. Tijdens de eucharistieviering is er tevens een bloemenhulde door de eerste communicanten die gebracht wordt aan de ere-schoolhoofden, ere-leerkrachten en ouders van de school. Hierna geeft burgemeester A. Reul een feestrede en krijgen de aanwezigen een receptie aangeboden. Om 20 uur tenslotte is er die zaterdag een dansavond met het orkest The Ritme Club o.l.v. Harie Van Bussel.

Op zondag 6 juni start het feestprogramma om 14 uur met een gelegenheidstoespraak door de h. A. Ubachs, schepen van Onderwijs, en om 14:10 uur is er een showprogramma in 3 voorstellingen voorzien. Ten eerste brengen de kleuters een optreden rond het kleutercircus. Hierna brengen tachtig acteurs het stuk <Binkske in Kabouterland> voor het voetlicht, een stuk geschreven door de Boorsemnaar broeder Romain Milissen. De derde opvoering behandelt een sterrenparade door de leerlingen van de eerste graad met medewerking van de Sunstreams, Will Tura, De Belcanto's, Jack Jersey, Vader Abraham, Tiroler Bergvagebunden, André Van Duin en Nicole. Om 16 uur vervolgt men met een Vlaamse kermis op de speelplaats en om 20 uur start een amusementsavond met de blaaskapel De Alpenjäger van Kotem o.l.v. Guillaume Smeets. Tenslotte krijgt men om 21 uur nog een grootse showdemonstratie onder de titel <De mode door de eeuwen heen> in een creatie van Jef Weerts, leraar geschiedenis aan de Normaalschool te Maasmechelen, en opgevoerd door de leerlingen van de 5e en 6e klassen.

XXXX