BOORSEM - MOORDVERHAAL VAN 'T "MARYKE'S KRUUSKE" (ARTIKEL UIT 1963)

Ingekleurde versie

Ingekleurde versie

Victor Beckers, de oude veldwachter van Boorsem, bekijkt een document over het "Mariekes Kruuske", dat hij nog geplant heeft in 1923-1924, nadat het origineel in 1880 door een zware maasoverstroming werd weggespoeld.

Ingekleurde versie

Willem Leenders'

een historiograaf bij gods genade, van Boorsem.

(Artikel uit 18/11/'63, schrijfwijze en uitspraken beschouwen als ware het 1963)

Het <Mariekes Kruuske>, zo heet het in de volksmond te Boorsem en Kotem. Ook in de omliggende Maaslandse dorpen is het bekend. Het kleinste kind weet waar het staat, doch wanneer ge het als vreemde ter plaatse wilt gaan zoeken, valt het niet al te best mee. Dan mag de vriendelijke gemeentesekretaris van Boorsem u nog met zijn gekende bereidwilligheid de kaart van Boorsem naar Kotem er bijhalen en u tonen, hoe ge eerst de betonnen Broekstraat van Boorsem naar Kotem moet volgen tot even voorbij de splitsing met de Bampstraat, waar ge dan links tussen een troppel nieuwe huizen de Hameyweg aantreft. Zover als deze landbouwweg een kleedje kreeg van Maasgrint kunt ge hem per wagen nog volgen, doch dan wordt het midden in de akkers een vrij uitgekankerd karrespoor, dat op zeker ogenblik rechts aftakt in de Moelweg en uiteindelijk uitmondt op de boord van de Ziepbeek en met deze vliet verder kronkelt naar het gehucht Geneut.

Net aan het raakpunt van Ziep en Moelweg staat het <Mariekes Kruuske>, een verweerd houten kruisbeeld onder een zinken afdak, waaraan een stervende Kristus - oh! zo zwart van weer en wind! - treurig naar het Westen kijkt. Het is een troosteloos eenzame plek aan de Ziep, waar ge slechts enkele knotwilgen ontmoet en koeien, die lui slurpen aan een wed in de Ziep, tenzij ge het net treft, dat boer Arie Mechels er vlakbij op zijn akker werkt. Toen wij onlangs het <Mariekes Kruuske> bezochten, ging hij naast een hoop gerooide bieten op zijn riek leunen en bekeek hij ons als een wereldwonder.

-< Komt ge ook eens kijken naar ons Marieskes kruuske ? >, vroeg de 58-jarige boer. Meteen waren we met hem in gesprek over dit boeiend onderwerp uit de geschiedenis van Boorsem en Kotem.

MARIEKE WORDT NIET VERGETEN.

------------------------------------------------

De lui van Boorsem en Kotem houden van hun <Mariekes Kruuske>. Nooit laten ze het overwoekeren door het welige onkruid errond en, tijdens het ganse goede seizoen is het getooid met frisse bloemen. Het staat op een driehoekig perceeltje van de 75-jarige Beckers Victor, die van 1919 tot 1954 veldwachter was van Boorsem.

- < Ik heb het er nog zelf geplaatst, mijnheer >, vertelde ons de veldwachter tijdens ons bezoek. < He, Drika >, riep hij zijn vrouw tot getuige, < dat moet zo geweest zijn rond de tijd dat we getrouwd zijn in 1923 of 1924. Het was alleszins voor de grote Maasoverstroming van 1926, want ik weet dat het water toen een arm van het kruis had weggeslagen, zodat ik het nadien heb kunnen herstellen. >

En waarom heeft veldwachter Beckers dat kruiske daar geplaatst ?, en waarom wordt het Mariekes Kruuske geheten ?

Hierop zal iedere inwoner van Boorsem of Kotem u met eerbiedige schroom antwoorden: - < Weet ge het dan niet ? Hier werd lang geleden een meisje vermoord. Ze heette Marieke en woonde te Kotem. Het schijnt, dat het op een zondag gebeurd is, toen het meisje van Boorsem kermis huiswaarts keerde.>

Dit is zo ongeveer alles, wat tot op heden in deze streek over het <Mariekes Kruuske> bekend is. De meesten zullen er dan nog meewarig bijvoegen: - < En zeggen, dat ze de dader nooit hebben gevonden! >

GEEN LEGENDE MAAR KEIHARDE WAARHEID.

-------------------------------------------------------------

De 70-jarige Leenders Willem en zijn 67-jarige broer Hendrik, twee jonggezellen die zowat als de geschiedschrijvers van Boorsem en Kotem bekend staan hebben het verhaal van <Mariekes Kruuske> zelfs in hun historische essais opgenomen onder de titel < De legende van het Mariekes Kruuske >. Ze schreven het kort, ongekunsteld en schromelijk verwrongen neer, zoals het via de overleveringen en de volksmond tot hen is gekomen, luister maar:

< In het midden van het veld langs het dichte struikgewas van de Ziepbeek vindt men een ijzeren kruis. Het schijnt een feit te zijn dat een meisje, Marie genaamd, een kind van de familie die vroeger in het huis woonde waar nu het gezin Conings te Geneut woont, kwestie kreeg met een jongen van Boorsem, bij gelegenheid van Boorsemer kermis. Het was een zeer rijk meisje, dat 's zondags gouden sluiters aan haar schoenen droeg. Op de plaats waar zich het kruis bevindt werd ze overvallen door de met haar in kwestie geraakte persoon van Boorsem. Met haar gouden sluiters wist hij op de vlucht te gaan. Later heeft men de dief en moordenaar gevangen genomen te Sittard (Holland), waar hij de gouden sluiters wilde verkopen.

Meer konden zelfs snuffelaars als Willem en Hendrik Leenders over het Mariekes Kruuske niet achterhalen. Zij schijnen zelfs niet te weten, dat het originele ijzeren kruis, dat van oudsher aan de Ziep stond en in 1880 door de overstroming werd meegevoerd, pas in 1923-1924 door een houten werd vervangen. Zij kennen geen data van de feiten en rangschikken het geval in de kategorie <Legende>. En toen is het keiharde geschiedenis, deze moord op Marieke Alberts gepleegd op zondagavond 31 juli 1763. Dankzij de 85-jarige Pater Rafaël Verbois, een missionaris van Scheut, die 35 jaar in China vertoefde, en thans sedert enkele jaren de bekwame archivaris is van Rekem is zopas de ware toedracht van deze moord aan het licht gekomen en kunnen we onze lezers de <primeur> brengen van het onderzoek en het proces, dat op 31 augustus 1763 - precies een maand na de misdaad - leidde tot het radbraken van de beschuldigde <Snieders (kleermaker) Willem Philippens van Kotem in een weide langs de Bampstraat.

PATER VERBOIS LEGDE DE PUZZLE SAMEN.

------------------------------------------------------------

Het is helemaal onze bedoeling niet ons te tooien met de veren van Z.E. Pater Rafaël Verbois. Hij heeft door dagenlange compilatie het moeilijk werk van de historicus heel alleen verricht. Hij verzamelde in het archief van het <gerechtshof tot Reckheim>, dat destijds jurisdictie had over Boorsem-Kotem, de verspreidde stukken van dit moorddossier, legde deze puzzle fragment na fragment weer samen. En zo kreeg de ware geschiedenis van <Mariekes Kruuske> weer gestalte en herleeft voor het nageslacht dit boeiend moordproces van de Ziepbeek te Cothem in de Vrije Rijksbaronie Boorsheim onder het Vrije Rijksgraafschap Reckheim.

<Marieke Alberts, zo lezen we in een randnota van Pater Verbois, werd op 31 juli 1763 vermoord, omdat zij haar maagdelijkheid krachtdadig tegen haar laffe aanrander verdedigde>.

Over deze tragedie ligt iets universeels. Zij is menselijk en van alle tijden.

We hebben in dankbaarheid geput aan de pennevruchten van Pater Verbois. Sommige passages nemen we trouwens haast letterlijk van hem over. Anderen vertellen we helemaal op onze manier na met de drievoudige zorg voor ogen.

Mogen de lezers evenals wij geboeid worden door dit achttiende-eeuws drama op de boorden van de Ziepbeek te Kotem. Moge hij vooral gesticht worden door de heldhaftigheid van dit twintigjarig meisje en langs deze weg wat meer inzicht krijgen in de geschiedenis van onze gouw.

XXXX