BOORSEM (TOEN BOORSHEIM) - KERK

Alhoewel men over het ontstaan van de eerste kerk geen enkele gegevens meer bezit, neemt men algemeen aan dat deze kerk, wat ze ook mocht voorstellen, door de heren van Stein en de graven van Loon gesticht is. Sint-Joris, patroon van de ridderorde, werd gekozen tot beschermheilige van deze parochie. Deze adellijke families waren meestal aanwezig bij schenkingen aan kerken of abdijen. Na de Maasverplaatsing in de twaalfde eeuw dringt zich in het geografisch onafhankelijke Boorsem de bouw van een eigen kerkje op. Toch blijft Boorsem tot 1263 nog samen met Stein-Elsloo een bestuurlijke entiteit vormen. De heer van stein benoemde dan ook aanvankelijk de priesters, die door de bisschop in hun ambt bevestigd werden. Dit noemde men het patronaatsrecht. De aangestelde priesters, waren, evenals deze van Opgrimbie en Rekem, afkomstig van de abdij van Beaureport bij Luik. Nadien worden de priesters waarschijnlijk aangeduid door de abdij van Herckenrode. Vanaf 1598 echter benoemt alleen de graaf van Rekem de parochieherders. Zo zijn er vanaf 1489, 27 priesters gekend.

De bouw van de eerste kerk stuitte op enkele praktische moeilijkheden. Naast het feit dat de kerk zodanig moest gebouwd worden dat de priesters aan het altaar met het aangezicht naar het oosten stonden, moest de gekozen plaats vrij zijn van overstromingen. Bij overstromingsgevaar moest de kerk immers tevens dienen als schuilplaats. Het naastliggende kerkhof moest een plaats zijn waar de volksvergaderingen konden doorgaan. Toch heeft men de kerk niet op de hoge geis gebouwd. Dit mag als bewijs gelden dat ook Boorsem oorspronkelijk een T-vorm had, waarin de huidige Sint-Jorisstraat de zijstraat was van de huidige Grotestraat, Deze hoofdweg liep normaal evenwijdig met de oude Maasarm, de Ziepbeek. De eerste kerken hadden nog geen toren. Het waren zogenaamde zaalkerken. Bij iedere kerk bevond zich een boerderij om de parochieherder in levensonderhoud te voorzien. Toch heeft men zeer vroeg een toren gebouwd. Dit bewijzen volgende data:

1653 - de toren werd van nieuwe leien voorzien.

1684 - de toren werd door de bliksem getroffen.

1718 - restauratie van de bijgebouwen van de kerk.

1744 - hergieten van de eerste klok.

1751 - allerlei herstellingen.

1756 - de tweede klok werd hergoten.

Hoogst waarschijnlijk is men toen de bestaande kerk gaan herbouwen. In de bodem van het huidige kerkhof kan men nu de oude grondvesten van die vroegere kerk terugvinden. Een deel van de huidige hoofdbeuk dateert uit 1791. Even voor 1791 werd de pastorie, uit 1787, door pastoor de La Croix gebouwd. Op het herstelde dak kan men in de rode dakpannen nog duidelijk 1897 aflezen. Boven de ingangsdeur van de pastorie vindt men een gedenksteen met volgend opschrift:

E H DE LA CROIX

PASTOR

IN BOERSHEIM

1787

Vanaf 1979 is deze pastorie een beschermd monument.

In 1855 werd het houten plafond vervangen door de tegenwoordige ronde vorm, nadat in 1852 het koor en de toren aan de kerk waren toegevoegd. Ook de vensters kregen naar neo-romaans voorbeeld een ronde boogvorm. Alle ramen bevatten kleurrijke glasramen. Het mooie glasraam van Sint-Joris werd destijds voor 400 fr. vervaardigd. De kerkmuur rond het kerkhof en de sacristie werden door pastoor Petrus Johannes Vecoven gebouwd. De muur dateert van 1832. Op de achtergevel van de sacristie vinden we volgende tekst, met chronogram.

boorsheIM

heLpten zaL zYnen eer

waarDen pastoor petrUs

Ioannes veCoVen konInkLYk heLpen

De kerk van Boorsem bezit ook thans nog een uitgebreid en waardevol repertorium aan kunstschatten.

De meest belangrijke zijn:

- Hoogaltaar in rococostijl, aan de achterkant getekend pastoor L. de Bieze, 1733.

- Twee communiebanken in Louis xv-stijl.

- Een offerblok uit de 17de eeuw.

- Een kruisbeeld, in de kerk uit 1622, gerestaureerd in 1976.

- Een Sint-Jorisbeeld uit steen, van 1672.

- Vier koperen kandelaars uit de 16de eeuw.

- Twee koperen kandelaars uit de 17de eeuw.

- Een zilveren remonstrans uit de 18de eeuw.

- Twee zilveren ampullen met inscripsie Hendrik Pullens, 1629.

- Een stenen wijwatervat uit 1625.

- Een zilveren reliekarm, ingelegd met email, chronogram 1624.

- Vijf grafstenen uit de 17de eeuw.

- Een houten beeld van Sint-Joris.

- Een muurschildering uit 1892 door A. Colen - Fastré.

XX