MAASEIK (TOEN MAESEYCK) 1906

X

MAASEIK (TOEN MAESEYCK) - MAASBRUG (TOEN MAESBRUG)

XX

LANKLAAR - EGGERS

X

MAASEIK (TOEN MAESEYCK) HET LOERSTRAATJE 1900-1910

X

MAASMECHELEN - SOEURS DE LA PROVIDENCE

In 1902 kwamen de "Soeurs de la Providence" van Grenoble, die Frankrijk hadden moeten verlaten, naar Mechelen-aan-de-Maas. Het oude "Jagersborg", dat eens een jachthuis was en tijdens de Franse revolutie de zetel van de municipale administratie van het kanton Mechelen herbergde, werd hun klooster. In 1928 verlieten ze Mechelen. Zittend tussen twee oversten zien we hier: soeur Mathilde, die haar vijftigjarig kloosterjubileum viert met de andere zusters: soeur Antonin, soeur Marie-Justin, soeur Marthe, soeur Marie-Alexandrine en soeur Lucie.

X

MAASEIK 1935

 X

AS (TOEN ASCH) FLIEGERSCHIEBSCHULE - DOELOEFENINGEN 1917

Richten op vijandelijk vliegtuig vanuit een oefenplatform onder toezicht van de instructeur. Als men goed kijkt ziet men links aan de draad een Duits miniatuurvliegtuig bevestigd aan een katrol.

Verschillende oefenplatforms werden gebruikt bij het oefenen op doelen. Dit platform bestond uit een ronde opening, vergelijkbaar met de positie van de waarnemer in een vliegtuig, waarop een draaikrans gemonteerd stond zodat het machinegeweer kon meedraaien. Op dit platform werd ook geoefend in het wisselen van de grendel en van de munitietrommel. In de vlieghallen waren er oefenlocaties. Op een naar beneden hellende kabelbaan bewogen zich kleine vliegtuigmodellen, zowel Duitse als Franse en Engelse, door de zwaartekracht voorwaarts. De oefening bestond erin om de verschijnende vliegtuigmodellen snel te beschrijven en tegelijkertijd op het bewegende doel zijn machinegeweer te richten. Deze oefening werd uitgevoerd vanuit de schietstand galerij boven in de vliegtuighal, alsook van onder. In een andere vliegtuighal hingen er aan de gebinten verschillende lampen, ieder omhuld met de kokarde van Engelse of Franse vliegtuigen of met het Duitse kruis. De schutter moest, vanuit het vliegtuig in de hal of vanuit een oefenplatform, mikken op de verlichte kokarde. Tijdens het oplichten van een andere lamp werd op bevel de grendel of de munitietrommel gewisseld.

X

AS (TOEN ASCH) - DUITSE SOLDATEN POSEREN WOI

X

LANAKEN (TOEN LANAEKEN) TOURNEBRIDE 1929

De stoomlocomotief Gerattie met goederenwagens, beladen met bieten. De plaats is de wissel te Tournebride. De mannen op de foto zijn:                                                                                                     - De chef Masset                                                                                                                                           - Machinist Vinken                                                                                                                                         - Remmer Hoezen                                                                                                                                         - Garde Stouten                                                                                                                                             - Maneuver Dreesen                                                                                                                                       - Stoker Roemans

XXX

SMEERMAAS (TOEN SMEERMAES) - ZICHT VANUIT NEDERLAND (BORGHAREN)

X

LANAKEN - AMERIKAANSE TROEPEN RIJDEN LANAKEN BINNEN.

De bevrijders worden toegejuicht door een blijde menigte die na jaren van onderdrukking terug naar een normaler leven konden terugkeren.

X

LANAKEN (TOEN LANAEKEN) HEIKANT PIETERSHEIM

Deze huisjes waren gelegen buiten de dorpskom, hoe verder je wegging van het dorp hoe minder huisjes en meer bosrijk gebied richting Heikant pietersheim.

XXX

LANAKEN TOURNEBRIDE TRAMSTATION MET STELPLAATS 1954

Een algemeen zicht op het tramstation met stelplaats van Lanaken-Tournebride. Op de voorgrond de AR 291.

XXX

AFSCHAFFING TREINVERBINDING MAASEIK-TONGEREN 1954

De tramverbinding Maaseik-Tongeren werd afgeschaft in november 1954 (Maaseik-Lanaken) en op 31 december 1954 (Lanaken-Tongeren). Onmiddelijk daarna werden de mazoettrams afgevoerd voor dienst op de lijn Hasselt-Genk.

XXX

LANAKEN TOURNEBRIDE 1952

De AR 291 lijn Maaseik-Tongeren. Links het tramstation en rechts Hotel Baijot.

XXX

LANAKEN TOURNEBRIDE TRAMSTATION 1952

De AR 291 (rijdend naar Maaseik) met, rechts, de AR 28? (rijdend naar Tongeren).

XXX

DILSEN - De AR 291 VAN LIJN MAASEIK-TONGEREN 1954

 X

LANAKEN - STATIESTRAAT (NU STATIONSSTRAAT) 1949

De AR 298 met aanhangwagen, op de lijn Maaseik-Tongeren.

X

LANAKEN TOURNEBRIDE 1954

Een mazouttram met aanhangwagen (AR 285 en 19505) van de lijn Maaseik-Tongeren. Rechts buiten de foto ligt Hotel Baijot.

XXX

VELDWEZELT 1951

De AR 287 bij zijn terminus in Veldwezelt op de lijn Maaseik-Tongeren, gefotografeerd in augustus 1951. Langs deze lijn werden vooral arbeiders, onder anderen mijnwerkers, vervoerd.

XX

VELDWEZELT 1943

Een van de twee Garatt-tweerichtingslocomotieven met overhitter, in dienst bij de NMVB in Limburg. Beide loco's trokken hoofdzakelijk vrachttreinen met bieten. De Garatt-locomotieven werden gebouwd omstreeks 1929 door de Maatschappij Saint Léonard in Luik; ze waren in gebruik tot na de Tweede Wereldoorlog. In 1954 werden ze verschroot.

XX
 

GROETEN UIT VELDWEZELT

X

MAASMECHELEN (MECHELEN AD MAAS) - HULDE AAN DE OUDSTRIJDERS 1919

De 14de september 1919 vierde men te Mechelen de zegepraal en bracht men er hulde aan de oudstrijders. Op de foto ziet men een der praalwagens "de Overwinning" uit de stoet.

X

REKEM (TOEN RECKHEIM) BOVENWEZETH

De Raamstraat, centrum van het toendertijd gehucht Boven-Wezeth in de jaren twintig. Op de voorgrond staat de herberg "In de Noordpool".

XX

REKEM (TOEN RECKHEIM) - INHULDIGING VAN DE VLAG VAN DE VLAAMSE OUDSTRIJDERS OP DE GROENPLAATS 28 SEPTEMBER 1920

REKEM (TOEN RECKHEIM) - INHULDIGING VAN DE VLAG VAN DE VLAAMSE OUDSTRIJDERS OP DE GROENPLAATS 28 SEPTEMBER 1920.
 

X

OUD-REKEM (TOEN RECKHEIM) SINT PIETER GENDARMERIE EN MONUMENT

De vroegere rijkswacht en het oude huis Delwaide op de Sint Pieter. Rechts op de voorgrond staat het grafmonument van de oorlogshelden 1914/18: Kusters, Segers en Boutsen. Het is tevens de gedenkzuil voor de slachtoffers van de tweede wereldoorlog. De kanonnen, oorlogstrofeeën, werden tijdens de tweede wereldoorlog door de Duitse soldaten meegenomen.
 

XXX

VELDWEZELT 2016 (WAAR NU HET ROND PUNT IS)

X

REKEM (TOEN RECKHEIM) STEENWEG TRAM STILSTAND.

XXX

OUD-REKEM (TOEN RECKHEIM) DE WALSTRAAT.

De afgebroken Walstraat, aansluitend op de stadswallen. Op de achtergrond staan de resten van de stadsmuren.

X
 

OUD-REKEM (TOEN RECKHEIM) - KLOOSTER PATERS MINDERBROEDERS

De groentetuin, met centraal de brouwerij, in het domein van de paters minderbroeders.

X
 

OUD-REKEM (TOEN RECKHEIM) HET KEVERSTRAATJE

Het keverstraatje op "De Wal", zoals het eruit zag vóór de sanering van deze wijk.

X

OUD-REKEM (TOEN RECKHEIM) PATERSKLOOSTER

De kerk en het klooster van de minderbroeders vóór het slopen van het gastenhuis, rechts. De paters minderbroeders kwamen in 1707 te Rekem. Na in 1797 door het Franse bewind verjaagd te zijn geweest, kwamen de paters in 1847 terug. Sinds die tijd zijn ze moeilijk weg te denken uit het stadsbeeld van Rekem. Onder de vele gekende paters, die in het klooster geleefd hebben, vermelden wij vooral pater Hilarion Thans, de priester-dichter, aan wie de Hilarion Thanslaan blijvend herinnert.

X

VELDWEZELT AAN HET ROND PUNT WOII

X

VELDWEZELT WAAR DE HUIDIGE ROTONDE IS ROND 1910

 X

LANAKEN - AMCA BAR

 X

REKEM (TOEN RECKHEIM) WOI

 X

LANAKEN (LANAEKEN) CAFÉ-RESTAURANT TOURNEBRIDE

XX

SMEERMAAS (TOEN SMEERMAES) - DE MAAS WOI

XX

DUITSE OFFICIER GELEGERD TE LANAKEN, HIER OP PAARD MET DE MEVROUW VAN KASTEEL KIEWITH TE GELLIK 1915

XX

OUD-REKEM (TOEN RECKHEIM) - PATERSSTRAAT

De Patersstraat, gezien vanaf de Schijfstraat naar Sint Pieter.

 

OUD-REKEM (TOEN RECKHEIM) PATERSSTRAAT

Het begin van de Patersstraat aan de Maastrichterpoort. Links, voorbij het paterklooster, begint de stadsgracht met de wallen. Hier stond de in 1875 afgebroken Maastrichterpoort, die toegang gaf tot het omheinde stadsgedeelte.

XX

OUD-REKEM (TOEN RECKHEIM) - HUIS HOUBEN.

Het huis "Houben" aan de zuidzijde van de Groenplaats, gelegen tussen de kerk en "onder de Linden". Een typisch herenhuis van 1680, dat jaren geleden werd gesloopt.

X

OUD-REKEM (TOEN RECKHEIM) - PAROCHIEKERK 1923

De voormalige parochiekerk aan de zuidzijde van de Groenplaats, door graaf Ferdinand van Aspermont-Lynden gebouwd in 1704, is thans ingericht als museum. De kerk, in 1755 door brand zwaar beschadigd, is in haar huidige vorm hersteld in 1773.

X
 

OUD-REKEM (TOEN RECKHEIM) - HERENSTRAAT

De Herenstraat gezien in de richting van het kanaal. Beneden rechts staat het gemeentehuis. De Herenstraat liep van de Aspermontpoort tot aan de Markt.

X

OUD-REKEM (TOEN RECKHEIM) - HET KLOOSTER VAN DE ZUSTERS VAN HET HEILIGE KRUIS.

Het klooster was gelegen aan de noordzijde van de Groenplaats, in de volksmond "De Bleek". In 1678 werd deze woning, toen bewoond door drossaard Holtacker, als modelwoning vermeld in de urbanisatievoorschriften van graaf Frans-Gobert van Aspermont-Lynden.

X

OUD-REKEM (TOEN RECKHEIM) COLSON - JANSSEN

Een patriciërswoning op de markt. Nu nog is het een der best onderhouden en bewaarde woningen van het oude centrum met een prachtige binnenkoer. Vroeger was er op kermisdag een druk bezochte jaarmarkt voor vee. Aan deze markt was een wedstrijd verbonden, waarvan de uitslag door de veldwachter op de pui van het stadhuis bekendgemaakt werd. Deze oude traditie is in 1936 verloren gegaan.

X

OUD-REKEM (TOEN RECKHEIM) - WATERMOLEN

Gebouwd op de stadsgrachten naast de toegang tot het verdwenen norbertinessenklooster uit de twaalfde eeuw. De heer Mommen, stamvader van het laatste molenaarsgeslacht, poseert hier voor het molenrad dat, met hem, verdwenen is.

XX

OUDE BEROEPEN - MANDENVLECHTER

Een mandenvlechter of korver is een ambachtsman die voor zijn hobby of beroep manden vlecht met allerlei natuurlijke materialen zoals wilgentenen, rotan, stro of rietstengels. Het is een oud ambacht, dat in de westerse wereld enkel nog als hobby wordt beoefend en gedemonstreerd. Het vlechtwerk in de handel is allemaal geïmporteerd uit lageloonlanden. Vlechtwerk is zoals alle handvaardigheden arbeidsintensief en weinig concurrentieel met moderne materialen. Waar het vroeger een noodzakelijk gebruiksvoorwerp was in huis, landbouw, visserij en industrie is het verworden tot een handel in voorwerpen van voornamelijk decoratieve aard. Enkel in de ontwikkelingslanden behoudt het zijn oorspronkelijke functie.

MATERIAAL

Het materiaal waar in de Lage Landen traditioneel mee gevlochten werd, is de eenjarige scheut van de wilg (Salix), die ook wel de wis wordt genoemd. In de Ardennen werd ook wel hazelaar gebruikt. Hiervoor wordt een andere techniek gebruikt en dit werd meestal slechts toegepast voor eigen gebruik. Voordat men kan beginnen te vlechten is er reeds een jaar aan intensieve teeltzorg met veel handenarbeid gepasseerd. Dat maakt dan ook dat het materiaal niet goedkoop is. Wissen mogen gerust enige jaren overliggen. Daar worden ze alleen harder, taaier en beter van. Brute wissen bewaren minder lang. Er komen sneller insecten in. Er kan gewerkt worden met:

• brute wissen (met de schil erop)
• gebufte wissen (bruin, geschild na koken)
• witte wissen (geschild)
• gekloven wissen
• schenen; dit zijn gekloven wissen die vlak geschaafd en eventueel op breedte getrokken werden (voor fijn werk)

Een vlechter heeft een heel assortiment wissen in verschillende lengtes, diktes en soorten nodig. Voordat men begint te vlechten, dient het materiaal te worden uitgezocht, passend naar lengte, dikte en soort voor:

• staken voor de bodem
• vlechters voor de bodem
• staken voor de wand
• volvlechters voor de wand
• eventueel bijstekers, kimmen, cordons...
• oren onderhengel, hengsel

Er wordt meestal een andere, betere soort gebruikt voor de staken van fijn werk, omdat hiermee ook de boord wordt gevlochten. De wissen die hiervoor gebruikt worden, dienen meer manipuleerbaar en buigzamer te zijn dan die gebruikt voor het volvlechten van de wand. Een boord met knikken of breuken oogt niet.

WEKEN VAN MATERIAAL

Om het materiaal te kunnen verwerken dient het geweekt te worden. Brute wissen dienen al naargelang de dikte, de soort en de temperatuur één tot drie weken in het water te liggen. Aan dit water wordt niets toegevoegd. Ze zijn dan enige dagen tot enkele weken verwerkbaar. Geschilde wissen hebben genoeg aan een paar uur water. Ze worden best 's avonds geweekt en 's nachts afgedekt in het gras of de dauw gelegd. Beschikt men niet over een waterbak dan volstaat soms ook wel, meestal na de zomer, een avond in de mist op gras. Ze dienen spoedig verwerkt te worden omdat ze zeer snel weer uitdrogen en dan hun buigzaamheid verliezen. Het voordeel is dat witte wissen, in tegenstelling tot brute, een paar keer geweekt kunnen worden. Vandaar overigens dat een witvlechter niet buiten werkt maar eerder voor een vochtige omgeving kiest. Soms werkte men zelfs in kelders. Oude foto's tonen dikwijls witvlechters buiten aan het werk. Dit zijn echter geposeerde opnamen die omwille van belichting enkel buiten konden plaatsvinden.

HET WERK

Werk is in te delen naar:

• grootte: groot; gemaakt op plank, fijn; meestal gemaakt op mal
• vorm: rond, ovaal, vierhoekig, rechthoekig, vierkant of getrokken werk
• bodem; op kruis, op ring, met stokken voor het vierhoekige
• fijnscheenwerk
• dichtheid: vol of opengewerkt
• boord: gerold, vlecht, afgelegd, ander systeem
• materiaal: brut, buff of wit, al dan niet met inbreng van ander materiaal, zoals stro, pitriet, linnen en touw
• gebruik: eiermand, linnenmand, eendennest, wasmand, boterkorf, vismand, fuik

GEREEDSCHAP

Een mandenvlechter heeft op zich niet veel gereedschappen nodig. In feite is een mes voldoende om zich te kunnen redden. Daarnaast is er specialistisch gereedschap dat in opdracht gemaakt wordt. Onderstaand gereedschap dient in principe om het werk makkelijker te maken:

• plank of soort van tafeltje, zeer laag, schuin afhellend, waarop het werk wordt vastgezet
• priem, rechte, krommen of holle om het werk vast te zetten, om te ruimen
• gewichten om het werk te verzwaren; geeft stabiliteit
• klopijzers rechte en kromme om het vlechtwerk aan te kloppen of om traceringen op hun plaats te kloppen
• sikkel- en lancetvormige messen om wissen aan te scherpen, overlangs uit te snijden en te klieven
• snoeischaar om wissen over te knippen en manden uit te kuisen
• veegmes om manden uit te kuisen
• kloofhoutjes om wissen in drieën of vieren te klieven
• schaafje, al dan niet verstelbaar, om het merg te verwijderen en om gekloven wissen op dikte te trekken
• breedte schaafje, al dan niet verstelbaar, om schenen op gelijke breedte te trekken
• schenenstel om materiaal van dikte en breedte te maken
• vormmateriaal
• bodemmallen voor het maken van bodemringen
• vormmallen uit één stuk voor open vallend werk; demonteerbaar voor versmallend werk
• ronde en ovale spanringen
• kruisen om bij hoekig werk de hoekstaanders(hoekposten) op hun plaats te houden.
• rotule; verstelbaar soort draaipoot om mallenwerk op te maken
• trekbank om met snij- of haalmes latten en stokken aan te scherpen of bij te werken

GESCHIEDENIS

Dat het maken van vlechtwerk zeer oud is, staat buiten twijfel. Door de vergankelijkheid van het materiaal is er zeer weinig van teruggevonden. Een mand van honderd jaar oud is al heel respectabel. Toch zijn er enkele archeologische vondsten van enige duizenden jaren oud bekend, onder andere een technisch perfecte fuik die gevonden werd in de Leidse Rijn in Utrecht. Ook is er keramisch materiaal gevonden met afdrukken van vlechtwerk. Dit staaft de hypothese dat de eerste gebakken potten met klei besmeerde manden geweest zouden kunnen zijn. Het vlechtwerk verbrandde natuurlijk bij het bakken maar liet zijn afdruk na op het aardewerk. De prehistorische mens vlocht de wanden van zijn woningen (bandkeramiekers). Hoe meer men zich permanent vestigde en aan landbouw ging doen, hoe meer bevattende voorwerpen men nodig had. Primitief vlechtwerk heeft ook geen werktuigen nodig. Een vak met ingewikkelde werktuigen kan nooit oud zijn. Taalkundig heeft het woord vlechten in een aantal talen dezelfde stam wat ook een teken van hoge ouderdom is.

ICONOGRAFIE

Van Gertgen tot Sint Jans (15 de eeuw) tot Salvador Dali werden duizenden manden geschilderd. Ze opsommen zou een ellenlange lijst opleveren. Bij al deze schilders zijn er vooral Joachim Beuckelaer en Frans Snyders die opvallen om de exacte weergave, tot in de technische details toe van allerhande mandenwerk dat zij in hun jacht-, keuken- en markttaferelen afbeeldden. Ze moeten kennis gehad hebben gehad van de mandenvlechterij.

LITERATUUR

De Nederlandse stichting “Wilg en mand” gaf in eigen beheer een vertaling uit van het Franse leerboek La Vannerie. Dit werk wordt door vlechters wel 'de vlechtbijbel' genoemd omdat er alles instaat over materialen, gereedschappen, vormen en maten. Over de wissenteelt bestond er een gestencileerde uitgave van Emiel Klingeleers, nl. Wissenteelt, Teen- en rietvlechtschool Stokkem. Dit werk uit Stokkem werd in 1986 door zijn familie opnieuw uitgegeven. Op taalkundig vlak is er daarnaast een uitgave van het Studiecentrum van de Vlaamse Dialecten. In het Frans en het Duits bestaan er ook technische handboeken. Dit heeft te maken met de vlechtscholen die daar waren. In Bornem (België) is ook een vlechtschool geweest, waar in 2007 de aandacht op gevestigd werd door het boek Gevlochten verleden, geschreven door Jos Winckelmans. Ook de musea van de Gaume en van het Waalse leven publiceerden enige Franstalige artikels over dit onderwerp.

X

BILZEN - ALDEN BIESEN 2021

XX